Een gezonde geest is voor de wetenschap lastig te definiëren. Typologieën omschrijven gezondheid veelal in termen van wat het niet is. Geluk lijkt geen éénduidige toestand te zijn. Geluk wordt omschreven als een toestand waarin negatieve gevoelens niet aanwezig zijn. Veel van de op psychologische modellen gebaseerde toetsen missen het positieve uitgangspunt en benadrukken in hun uitleg veelal de negatieve kanten. Zodoende wordt de aandacht gevestigd op het feit dat veel van onze onbewuste strategieën feitelijke negatief zijn. Het lijkt er op dat er alleen sprake kan zijn van geluk als er geen sprake is van pijn of negatieve emoties.
Als we de toestand van geluk nader beschouwen, blijkt dat het een cocktail is van lichamelijk genot, afwezigheid van pijn, een gevoel iets te betekenen en een gevoel van welbehagen. Veel van ons genot wordt veroorzaakt doordat de neurotransmitter dopamine ons beloont. Als de dopamine door ons lichaam stroomt ervaren we dat als een soort van beloning. Dit wordt vooral gevoeld in een deel van onze pre-frontale hersenstam die een gevoel van heelheid, van totale samenhang geeft. (lees meer met o.a. de Gelukstoets)
Intrigerend is dat wanneer wetenschappers geluk definiëren als ‘de afwezigheid van negatieve gevoelens’, zij waarschijnlijk nog gelijk hebben ook. De werking van amygdala [een gebied middenin de hersenen, verantwoordelijk voor zorgen, gevaar en negatieve gevoelens] wordt geremd tijdens geluksmomenten waardoor het gevoel van welbehagen zich vol kan manifesteren.
Als dit gebied wordt beroofd van de noodzakelijke neurotransmitters voelt men zich gedeprimeerd en de wereld komt fragmentarisch en nutteloos over. De grote boosdoener blijft echter de amygdala die altijd klaar staat om negatieve emoties zoals zorgen, verdriet en angst op te roepen. Met iets bezig zijn dat onze aandacht opeist, heeft tot gevolg dat de amygdala zich rustig houdt, hetgeen waarschijnlijk ten grondslag ligt aan het gezegde dat ‘ledigheid des duivels oorkussen is’.
Maar is de activiteit van de amygdala een autonoom proces? Of wordt deze gevoed door ons denken, door onze overtuigingen en door de wijze waarop we naar de wereld kijken. Human Consult gelooft in verandering. We zien in onze beroepspraktijk dat mensen kunnen veranderen en kunnen leren en daarmee hun geluk, hun welbevinden en ook hun interne lichaamsfuncties kunnen beïnvloeden. Onderzoek heeft uitgewezen dat door bijvoorbeeld dagelijks 5 minuten een dominerende houding aan te nemen (met de handen in de zij staan), de hoeveelheid van het hormoon testosteron aantoonbaar en substantieel toeneemt. Meer testosteron geeft een beleving van zelfverzekerdheid en ‘in control zijn’.
Gelukstoets
Beantwoord elk van de volgende 20 vragen met ja of nee en schrijf uw antwoorden op voor uzelf. Lees : Waar de vrouwelijke uitdrukkingsvorm haar of zij gebruikt wordt, willen we uiteraard iedereen aanspreken.
Vraag: Ben je iemand die: Ja Nee
1. Dikwijls ’s ochtends zonder aanwijsbare reden bedrukt wakker wordt
2. Het eens is met de uitspraak ‘energie is geluk’
3. Zich regelmatig door het leven slecht bedeeld voelt
4. De onbedwingbare neiging heeft te gaan dansen op muziek die je mooi vindt
5. Serieuzer wordt als je moe bent
6. Plezier heeft in de meeste dingen die je doet
7. Dikwijls het gevoel heeft dat de energie uit je wegstroomt
8. Regelmatig lacht in situaties die anderen allerminst grappig vinden
9. Geïrriteerd raakt als mensen benadrukken toch vooral plezier te hebben
10. Dikwijls een uitbarsting van opbruisende energie heeft
11. Regelmatig het nut van het leven niet meer zo ervaart
12. Innerlijk moet glimlachen wanneer mensen van een mug een olifant maken
13. Vrienden in een joviale en uitbundige bui regelmatig teveel vindt
14. Zonder er bij na te denken plotseling gaat zingen
15. Het regelmatig niet kan schelen wat er met haar gebeurt
16. Over het algemeen goed gehumeurd en energiek is
17. Meent dat anderen vaak meer geluk hebben
18. Het leven neemt zoals het is en zich weinig zorgen maakt over de toekomst
19. Niet meer weet wanneer je je voor het laatst geweldig gevoeld hebt
20. Dankbaar is dat ze leeft en dagelijks haar dingen kan doen
Als je meer dan 8x ‘ja’ heb geantwoord op de oneven-vragen, dan draait de amygdala waarschijnlijk overuren.
De neurowetenschappen geven ons meer inzicht in leerprocessen. Leren vraagt het ‘bouwen’ van nieuwe hersenverbindingen. En dat kost tijd. Veel oefenen is dan ook mede bepalend voor succes. Mensen die het nut van oefenen zien, gaan ervan uit dat veel te leren is. Het zijn mensen met een ‘growth mindset’. Hierin staat de idee centraal dat hersenen gezien worden als een spier die je kunt trainen.
De cortex en de amygdala spelen een belangrijke rol bij het inslijten van nieuwe patronen. De cortex is een fijn web van neurale verbindingen. De amygdala bestaat al vele honderdduizenden jaren langer dan de rationele hersenen. Bij heftige emotie zal het oude brein het altijd winnen van het ‘nieuwe’. Zeggen dat je je niet druk moet maken heeft geen zin, laten uitdoven wel. Onderzoek toont aan dat de meeste emoties vanzelf overgaan na 10 minuten en dat de de ‘rationele’ delen van de hersenen weer mee kunnen gaan doen.
Bij alarmerende waarnemingen, zoals onrustig makende gedachten (schuldgevoel, boosheid) reageert de amygdala met de aanmaak van stresshormomen. Deze hebben een negatieve invloed op de werking van de cortex, waardoor rationele oplossingen minder gemakkelijk worden bedacht. De cortex loopt achter op de emotionele respons van de amygdala en kan hoogstens in tweede instantie iets corrigeren. Door training&coaching en ook door de ‘juiste gedachten’ aan te leren, kan de werking van de amygdala buiten spel worden gezet, zodat de informatie weer in de cortex terecht komt.
De coaching van Human Consult kan u daarbij helpen (lees verder….)
Het advies voor de manager: voorkom dat medewerkers zich onzeker voelen; zorg ervoor dat ze zich prettig en veilig voelen. Dan blijft de cortex actief en wordt er geleerd. Daarbij helpt een houding van nieuwsgierigheid in plaats van een oordelende houding. Want bij oordelen (“wat ben jij een ongelooflijke hork”), reageren onze hersenen onmiddellijk met de activering van de amygdala en het aanmaken van stresshormomen (Smit, Pillen en Tjepkema).
Antwoord je 8x of meer met ‘ ja’ op de even-vragen, dan ben je waarschijnlijk een blij mens met een meer dan gemiddelde hoeveelheid dopamine in je systeem
